Veel mensen zouden wel eens zeep willen maken, maar lezen dan dat je daar natriumhydroxide (loog) voor nodig hebt. Loog is een zeer bijtende stof. Logisch dat je daar liever niet gelijk mij aan de slag wilt.
Kun je zeep maken zonder loog? Het is niet mogelijk om vanaf nul zeep te maken zonder loog. Natuurlijke zeep krijg je door natriumhydroxide op een bepaalde temperatuur te laten reageren op vetten. Er ontstaat dan een chemische reactie: verzeping.
Er zijn gelukkig wel andere manieren waardoor je niet zelf aan de slag hoeft met loog, zoals bij gietzeep. In dit blog lees je hoe je dat doet.
Laatste update: 25 januari 2022
Misschien denk je op een dag: ik wil zeep maken. Het koste mij bijna drie maanden om moed te verzamelen. Maar toen ik eenmaal mijn eerste zeep tijdens een workshop had gemaakt, was ik er vrij zeker van dat ik veilig zeep kon maken in mijn eigen keuken. Ik wil je eerst wat meer vertellen over loog en waarom je het gebruikt voor zeep. Daarna welke opties er zijn.
Wat doet natriumhydroxide in zeep?
Natriumhydroxide, loog, bijtende soda: het verwijst allemaal naar dezelfde alkanische stof je gebruikt om zeep te maken. Het is een chemische stof die voor veel verzorgingsproducten wordt gebruikt.
Bij zeep worden er twee soorten loog gebruikt: natriumhydroxide en kaliumhydroxide. Natriumhydroxide gebruik je om een harde zeep te maken en kaliumhydroxide om een vloeibare zeep te maken. Het wordt bij hot process zeep gebruikt om een soort zeeppasta van te maken. Vervolgens ga je het weer verdunnen in water om er vloeibare zeep van te maken.
Natriumhydroxide is de loog die je gebruik om zelf zeep te maken. De hoeveelheid natriumhydroxide die je nodig hebt om een gram olie in een gram zeep om te zetten, verschilt per plantaardige olie. De makkelijkste manier om dit uit te rekenen is door een loogberekenaar te gebruiken. Deze berekent tot op de gram nauwkeurig hoeveel loog je nodig hebt voor het zeeprecept.
Zeep maken met loog: is dat wel veilig?
Wanneer je het loogmengsel toevoegt aan de oliën en vetten, ontstaat er een nieuwe verbinding: zeep. Je kunt het zelf zien gebeuren wanneer je zeep volgens de koude methode maakt. Het zeepmengsel begint dan steeds dikker te worden.
Als je eenmaal de trace-fase hebt bereikt, dan is dat een teken van een succesvolle chemische reactie. Het grootste gedeelte van de loog heeft dan al gereageerd.
Meestal wordt het na twee dagen omgezet in zeep. In de weken erna, zal nog de laatste restje loog reageren. Daarom bevat natuurlijke zeep, na 6 weken rijpen, geen loog meer. Die loog is nu zeep.
Als je de instructies van het zeeprecept goed opvolgt, dan zal er dus geen natriumhydroxide meer in de uiteindelijke zeep zitten. Alle loog heeft dan gereageerd op de vetten en de extra olie die je hebt toegevoegd (overvet), blijft vrij rondzweven in de zeep. Dit maakt de zeep milder voor je huid.
Wat wel belangrijk is? Zeep maken met loog kan alleen als je veilig te werk gaat. Draag handschoenen, een veiligheidsbril en bedekkende kleding. Doe je lange haren in een staart. Werk in een goed geventileerde ruimte en zorg dat er geen kinderen, huisdieren of geliefdes in de buurt zijn.
Ik gebruik zelf zuivere natriumhydroxide van cosmetische kwaliteit. In de gootsteenontsopper van de drogist kunnen namelijk zware metalen zitten. Daarom is deze niet geschikt om zelf zeep mee te maken.
Zeep maken zonder loog
Het kan zijn dat je liever geen zeep maakt met loog. Bijvoorbeeld omdat je niet met een bijtende stof wilt werk, slechtziend bent of zeep wil maken met een groep scholieren. Hieronder geef ik een een aantal opties waarmee je zeep kunt maken zonder zelf met loog te hoeven werken.
Zo kun je een zeep maken pakket kopen. Mijn favoriet onderstaand XXL zeeppakket van Daffie’s DIY.
Gietzeep
De makkelijkste manier is gietzeep. Deze kant-en-klare zeep hoef je alleen nog maar te smelten.
Nadatde zeep smolten is, kun je er je eigen geur- en kleurstof aan toevoegen. Vervolgens giet je in de vorm. Je kunt de zeep versieren met bijvoorbeeld droogbloemen of andere extra’s. Het is ontzettend leuk om te doen. Zowel voor volwassenen als kleine kinderen. Bovendien kost het niet zoveel tijd.
Gietzeep heeft de verzeping al ondergaan (vetten reageren met loog). Daarom kan iedereen het maken.Gietzeep is er in allerlei vormen en maten: van heldere glycerinezeep, tot romige zeep met sheaboter of zonder palmolie. Het is een prima manier om je zeepavontuur mee te beginnen. Je kunt gietzeep bestellen bij Daffie’s DIY.
Een nadeel van gietszeep is dat je weinig mogelijkheden hebt om het zeeprecept aan te passen. Bij gietzeep heeft de verzeping al plaatsgevonden (vetten reageren met loog). Daarom vinden veel mensen cold process zeep uitdagender.
Rebatchen
Je kunt ook oude zeep hergebruiken. Dit noem je rebatchen. Hobbyzeepmakers kunnen dit beamen: we hebben allemaal een lelijke batch zeep op zolder verstopt. In feite zeepjes die er op zijn zachts gezegd, niet helemaal zijn geworden wat je ervan had verwacht. En dat is zonde.
Bij deze manier van zeep maken ga je oude zeep raspen en smelten in een pan. Aan de gesmolten zeep voeg je naar smaak een paar extra ingrediënten toe om nieuwe zeep te maken. De zeep blijft een beetje dik, gelei-achtig en kun je zo opnieuw in de vorm drukken.
Het enige wat je hoeft te doen is deze zeep te raspen en de mengen met een beetje water. Daarna smelt je het tot een soort pasta. Je voegt er wat geur en kleur aan toe en giet het zeepbeslag in de vorm.
Een beetje omslachtig is het wel. Je moet namelijk wel net een oud blok zeep hebben liggen. Daarom is er nog een derde, en wat mij betreft het beste alternatief: zeepvlokken.
Je kunt oude zeep hergebruiken. Dit noem je rebatchen.
zeepzus.nl
Zeepvlokken
Zeepvlokken zijn ook geschikt om zeep te rebatchen. Je kunt op internet zeepvlokken bestellen, maar ook een blok Marseille zeep kopen en het zelf raspen.
Daarna smelt je de zeepvlokken en voeg je er zelf extra’s aan toe, bijvoorbeeld etherische olie, amandelolie, cacaoboter en kruidenthee. Door het toevoegen van water maak je de zeep wat meer vloeibaar. Het blijft echter wel een dikke pasta.
Vervolgens laat je het mengsel twee dagen in de vorm zitten. Na twee weken uitharden kun je de zeepjes gebruiken. Ik heb zelfs een recept voor zeep maken met zeeprasp.
Conclusie
Als je dit artikel hebt gelezen, dan weet je dat échte zeep met loog wordt gemaakt, maar ook dat zelfgemaakte zeep geen loog meer bevat. Als het op de juiste manier en met een goed recept is gemaakt, dan is handgemaakte zeep mild. Je kunt loog niet helemaal vermijden als je helemaal zelf zeep wilt maken. Zonder loog, geen zeep.
En laten we eerlijk wezen: alles is gemaakt van chemicaliën. Water is een chemische stof, maar ook je reep Tony is gemaakt met chemicaliën. Ook in de natuur kom je veel stoffen tegen die schadelijk of giftig zijn.
Als het op de juiste manier en met een goed recept is gemaakt, dan is handgemaakte zeep mild.
Ga altijd voorzichtig te werk met natriumhydroxide. Mocht je meer willen weten over dit onderwerp: in mijn e-book lees je hoe je veilig zeep maakt met loog. Maar vergiet niet dat er geen loog meer zit als de zeep eenmaal klaar is met rijpen.
Zeep maken met loog: wat houdt je tegen?
Je weet nu dat het mogelijk is om zeep te maken zonder dat je met natriumhydroxide aan de slag hoeft. Maar weet je het wel zeker? Want zeep met natriumhydroxide, is eigenlijk veel leuker en ook uitdagender. Het verschil kun je vergelijken met een magnetronmaaltijd en een verspakket.
Gietzeep hoef je alleen nog maar te smelten in de magnetron, maar de echte magie beleef je helemaal zelf zeep maakt.
Wat houdt jou tegen om zeep te gaan maken met loog? Laat het me weten via de reacties.
