Vandaag wil ik het met je hebben om de over de verschillende manieren om zeep te maken. Het eerste zeeprecept waarmee ik zelf in aanmerking kwam, was volgens de koude methode. Het stond in een nuffig boekje van een straffe Zwitserse.
Door alle waarschuwingsborden, was ik een beetje huiverig geworden om zeep te maken. Dat durfde ik pas nadat ik een workshop had gevolgd. En alles wat los en vast zat over zeep maken had gelezen.
In het Engels nog wel.
Ik probeerde me een weg te banen tussen de overkill aan Amerikaanse zeeprecepten. Handgemaakt op boerderijen in the middle of nowhere, waar altijd wel een geit stond te grazen. Ik bestelde een e-book met een paar recepten en ging aan de slag. Er waren haast geen boeken over zeep te krijgen.
Gelukkig is dat nu wel anders. Ik heb zelfs een e-book over thuis zeep maken geschreven.
In het begin voelde ik me vooral aangetrokken exotische recepten. Zo herinner ik me een recept met earl grey thee en bergamot. Inderdaad, de thee die je ouders nog steeds drinken.
De eerste batch ging wonderbaarlijk goed. Dat smaakte naar meer.
De eerste batch ging wonderbaarlijk goed. Dat smaakte naar meer. Ik beet me helemaal vast in de cold process methode. Mijn blog staat er dan ook vol mee.
Had ik toen maar geweten dat ik ook gewoon gietzeep kon maken. Of op zijn minst zeep hergebruiken. Dan had ik dat eerst uitgeprobeerd.
Daarom deel ik vandaag de vier manieren waarop je zeep kunt maken. Koud, warm, snel, langzaam, moeilijk of makkelijk.
Hoe maak je zeep?
Er zijn grofweg vier manier om zelf zeep te maken:
- Koude methode
- Warme methode
- Gietzeep
- Rebatchen
Laat ik beginnen met mijn favoriet: natuurlijke zeep maken volgens de koude methode.
Ook wel cold process zeep genoemd.
Zeep volgens de koude methode wordt gemaakt door vetten (in de vorm van plantaardige oliën en boters) te laten reageren op natriumhydroxide. Dit veroorzaakt een chemische reactie: verzeping.
Koude methode
Met de koude methode kun je bijna elke zeep maken die je wilt. Je kiest zelf de ingrediënten, kleur en geur uit.
You’re in control
Er zijn oneindig veel variaties mogelijk. Door invloed uit te oefenen op de trace-fase (de dikte van de zeepvla), kun je verschillende zeeptechnieken uitproberen. Zo kun je met een lichte trace swirls maken (check mijn droomzeep recept), terwijl je met dikke zeep juist toffe patronen bovenop de zeep kunt maken, bijvoorbeeld de golven van de zee.
Voordelen:
- Het is 100% natuurlijke zeep. Dat wil zeggen dat jij precies weet wat je erin stopt en waar je ingrediënten vandaan komen. Beter voor jou en beter voor de aarde.
- Cold process zeep is beter voor je huid. Door de overvet in natuurzeep wordt het natuurlijke vetlaagje van je huid hersteld. Ook zit de zeep vol glycerine, een bijproduct van het zeep maken. Het trekt vocht uit de lucht en houdt deze vast in de huid.
- Het leukste aan zeep volgens de koude methode, is dat je het precies zo kunt maken zoals jij wilt. Je kiest zelf de ingrediënten, geur kleur en techniek. Je kunt er echt alle kanten op. Of je nu een eenvoudige, geurloze zeep wilt maken of een hysterische cupcakevariant.
- Het zal je op de lange termijn geld besparen. Really? Maar de ingrediënten zijn toch duur? Ja, dat is waar maar als jij de doucheschuim aanbiedingen (2+1 grats) links laat liggen en drie maanden met een zeepcake doet, heb je het er al uit. Om nog maar te zwijgen over shampoo.
- Het levert ontzettend veel voldoening op. Als je net als ik van fröbelen of koken houd, dan heb je een creatieve uitlaatklep nodig. En koude methode zeep leent zich daar perfect voor.
Nadelen:
- Het wordt gemaakt met natriumhydroxide (NaOH). Dit kan gevaarlijk zijn, wanneer je niet de veiligheidsvoorschriften in acht neemt.
- Zeep volgens de koude methode duurt het langst om te maken. Het heeft 4-6 weken nodig om te rijpen. Meer daarover, lees je hier. Daarna heeft het ongeveer dezelfde PH-waarde als je huid en is het klaar voor gebruik.
- Het opruimen en schoonmaken. Vooraf ben je bezig om alle spullen netjes neer te zetten en te ontsmetten. Nadat de zeep is gemaakt ben ik vaak nog lang aan het afwassen en schoonmaken (er mag geen korreltje natriumhydroxide achterblijven!), omdat ik in dezelfde keuken ook weer ga koken.
- Je hebt best wat spullen nodig om te starten. Denk aan een staafmixer, weegschaal, hittebestendige kom, vorm en lepels. Een kleine investering in je zeephobby dus.
Warme methode
De warme methode. Hierover kan ik kort zijn: voor mij als hobbyist eens maar nooit weer. Terwijl er heel veel zeepfamilies zijn die al eeuwenlang succesvol zeep maken volgens de warme methode, zoals Aleppo zeep.
Voor de productie van zeep valt er veel te zeggen voor de warme methode: zowel het verzepings- als rijpingsproces gaat een stuk sneller dat bij zeep volgende de koude methode. Hieronder de belangrijkste voor- en nadelen van hot process zeep:
Voordelen
- Het verzepingsproces gaat een stuk sneller met de warme methode, omdat het mengsel na het toevoegen van de natriumhydroxide van buiten naar binnen wordt verwarmd.
- De hitte zorgt ervoor dat de zeep snel door het verzepingsproces heen gaat. De zeep kan binnen een dag gesneden worden en is gelijk klaar om te gebruiken.
- De blokken zeep zien er authentiek uit en zijn robuuster (minder zacht) dan cold process zeep.
- Zeep volgende de warme methode kan in de slowcooker gemaakt worden.
- Het schoonmaakproces is een stuk makkelijker, omdat de restje zeep in de slow cooker al zeep zijn. Je hoeft niet overal zeepvla weg te boenen met oude handdoeken.
- Je kunt zelf kiezen welke ingrediënten je wilt gebruiken, waaronder de plantaardige oliën.
Nadelen
- De dikke textuur van warme methode zeep maakt het moeilijk om bepaalde zeeptechnieken toe te passen, waaronder het aanbrengen van verschillende lagen of swirlen.
- De zeep zet uit tijdens het koken. Omdat het mogelijk is dat
- Bij bepaalde etherische oliën en parfums kan de geur bij hogere temperaturen verbranden, waardoor de geur letterlijk verdampt..
- Het is lastig om verse ingrediënten toe te voegen zoals (plantaardige) melk, omdat deze gaan schiften tijdens het kookproces.
- Omdat het zeepmengsel lobberig is, vind ik het niet geschikt voor kleine zeepvormen met een print. Denk aan een fijnmazig zonnebloempatroon.
Gietzeep
Zowel zeep volgens de koude als warme methode gaat door een verzepingsproces heen. Gietzeep is daarentegen al door het verzepingsproces heen gegaan en hoef je alleen nog maar te smelten en in de vorm te gieten. Daarom is gietzeep, in tegenstelling tot zeep volgens de koude methode, wel geschikt om met kinderen te maken. Je kunt gietzeep ook met een schoolklas of in een verzorgingstehuis maken. Of als je wilt weten of zeep maken wel écht iets voor jou is. Een aanrader is dit XXL zelf zeep maken pakket van Daffie’s DIY. Je maakt er heel wat zeep mee.
| Afbeelding | Product | Inhoud | Winkel |
|---|---|---|---|
 |
| Bestel op Daffie's DIY | |
 |
| Bestel op Daffie's DIY |
Voordelen:
- Gietzeep is ideaal voor beginners en leuk om cadeau te doen. Je kunt het ook met kinderen maken.
- De zeepbasis is al door het verzepingsproces heen gegaan, zodat je niet met bijtende natriumhydroxide hoeft te werken of je veiligheidstenue (veiligheidsbril, handshoenen, lange mouwen etc.) aan hoeft te trekken.
- Gietzeep kun je snel maken: je hoeft het alleen maar te smelten en in de vorm te gieten. Het is binnen een paar uur klaar en hoeft niet te rijpen.
- Natuurlijke glitters vallen echt op in een transparante zeepbasis. Ook komen kleuren vaak beter tot hun recht.
- Je bent niet lang bezig met schoonmaken, want je hebt een kant-en-klaar blok zeep. Dit betekent dat je ook minder zeepspullen nodig hebt.
Nadelen:
- Gietzeep bevat extra glycerine. De zeep kan daardoor gaan zweten (net als bij een plak kaas).
- Je kunt de zeepbasis niet precies aanpassen naar je wensen. Omdat gietzeep als door het verzepingsproces is gegaan, kun je niet zelf de oliën en boters kiezen die in de zeep gaan.
- Verse ingrediënten, zoals (plantaardige) melk en tomatenpuree, doen het niet goed in gietzeep. Het tast de houdbaarheid aan.
- Gietzeep is dun en vloeibaar, dus zwaardere toevoegingen, zoals bloemen, zakken eerder naar de bodem. Voor kleine vormpjes is dit doorgaans geen probleem.
- Het koelt snel af en wordt snel hard, waardoor er geen swirling-technieken mogelijk zijn zoals bij zeep volgens de koude methode.
Hergebruiken
Rebatchen is zeep hergebruiken. Het wordt ook wel eens confetti zeep genoemd. Verschillende restje zeep zorgen voor spikkels in de zeep. Daarnaast kun je hiervoor ook zeepvlokken gebruiken. Het is dan alleen niet helemaal hergebruiken, maar valspelen mag.
Voordelen:
- De zeep is al door het verzepingsproces gegaan. Je hoeft dan niet meer zelf met chemicaliën aan de slag.
- Rebatch zeep is een prima methode voor beginners, omdat het kant-en-klare zeep is.
- Deze zeep hoeft niet zes weken lang te rijpen. Het is wel aan te raden om het één of twee weken uit te laten harden, voordat je de zeep in stukken gaan snijden en gebruiken.
- De zeepblokken zien er tof uit en hebben een hardere textuur.
- Het opruimproces is eenvoudig. Het meeste werk zit in het schoonmaken van de au bain marie pan en de vorm.
Nadelen:
- De zeep is al verzeept, waardoor je het recept niet meer kun aanpassen.
- Verse ingrediënten, zoals plantaardige melk worden snel ranzig in de zeep.
- Door de dikke textuur, is het lastig om swirls en lagen te maken. Je hebt dus wat minder keus in je zeepontwerp.
Conclusie
Zoals je ziet, heeft elke methode zijn voor- en nadelen. Het is aan jou om te bepalen wat het beste bij jou en jouw thuissituatie. Mijn persoonlijke voorkeur gaat uit naar de koude methode. Dat is namelijk extra uitdagend. Maar ik heb makkelijk praten, zonder rondrennende kinderen en huisdieren.
Alleen mijn telefoon vraagt soms direct om aandacht, maar deze kan ik op stilstand zetten. Daarnaast heb ik een keukentje, waar ik de deur achter me dicht kan trekken. Ook dat is een voordeel als hobbyzeepmaker.
Als je nu denkt: ik wil ook zeep maken volgens de koude methode, dan kan je daar mee helpen. In mijn e-book leer je alles wat je moet weten om thuis je eigen natuurlijke zeep te maken.
Leer zeep maken volgens de koude methode
Pingback:Zelf zeep maken voor beginners: de ultieme handleiding (2022) | Zeep en Zus