Dit is misschien wel het belangrijkste onderwerp van deze basiscursus: veiligheid. Het maakt niet uit wat voor zeep je maakt of hoe vaak je zeep maakt: werk altijd veilig! Zelf zeep maken – hoe natuurlijk ook – is scheikunde. Daarom brengt het een aantal risico’s met zich mee. Lees dit artikel dan ook gerust een paar keer goed door.
Bij het maken van zeep gebruik je een aantal agressieve ingrediënten. Vooral de natriumhydroxide is een gevaarlijk ingrediënt waar je voorzichtig mee moet werken. Dit spul is zo bijtend dat je er brandwonden van kunt krijgen. Het heet niet voor niets bijtende soda.
Koop alleen zuivere, natriumhydroxide, die speciaal is bestemd voor cosmetica. De gootsteenontstopper bij de drogist raad ik af, omdat hier niet altijd 98% natriumhydroxide (NaOH) in zit. Zuivere kun je online bestellen bij o.a. Natural Heroes en Youwish.
Neem onderstaande veiligheidsmaatregelen goed door. Of je nu een ervaren zeepmaker bent of net begint. Alleen dan kan je op een veilige, verantwoorde manier je hobby uitoefenen:
Doe één ding tegelijk en ga niet tussendoor appen, bellen of gesprekken voeren.
Veiligheidsvoorschriften
#1. niet storen a.u.b.
Werk alleen. Bij zeep maken wil je absoluut geen kinderen, aanbidders of huisdieren in de buurt hebben. Sluit jezelf op in een aparte kamer en zorg ervoor dat er ook echt geen kinderen of huisdieren binnen komen wandelen. Schakel hiervoor eventueel de hulp van je partner, buurvrouw of oma en opa in. Een ongeluk zit in een klein hoekje. Controleer daarnaast of er niets op de grond staat wat in de weg staat of waarover je kunt struikelen.
#2. Goede ventilatie
Werk naast een open raam of onder de afzuigkap die je op de hoogste stand zet. Wanneer je de de natriumhydroxide lepel voor lepel aan het water toevoegt, komen hier dampen vanaf die niet prettig zijn om in te ademen. Het zorgt voor hoesten en een nare keel. Ga dus niet met je hoofd boven het mengsel hangen (sowieso geen goed idee), maar houd ongeveer een armlengte afstand.
Voeg altijd de natriumhydroxide beetje bij beetje toe aan het water. Doe dit nooit andersom!
#3. Bedekkende kleding
Trek een shirt of een vest aan met lange mouwen en een broek met lange pijpen om je armen en benen te beschermen. Ook op een warme, zomerse dag. Bind zo nodig je haar bij elkaar. Hoe meer je huid bedekt is, hoe beter. Zelfs het kleinste spettertje loog kan al erg vervelend aanvoelen.
#4. Keukenshort
Optioneel, maar wel fijn om een extra beschermingslaag te hebben, mocht je de hele kan omgooien. Ook handig voor rondvliegende spetters.
#5. Huishoudhandschoenen
Je handen zitten in de ultieme gevarenzone. Wees hier dus extra voorzichtig. Trek altijd huishoudhandschoenen aan om je handen te beschermen.
#6. Veiligheidsbril
Je ogen zijn ontzettend kwetsbaar. Doe een veiligheidsbril op. Je wilt niet blind worden. De veiligheidsbril is om te voorkomen dat er loog in je ogen komt. Deze kun je gewoon bij de bouwmarkt kopen of op internet bestellen. Zorg er wel voor dat de bril ook de zijkanten van je ogen goed bedekt.
#7. zet alles klaar
Zet voordat je begint alle materialen, het recept en ingrediënten klaar. Een goede voorbereiding is het halve werk en voorkomt dat je haastig naar iets op zoek moet. Zet ook alvast je zeepvorm klaar. Daar heb je straks echt geen tijd meer voor. Controleer ook of er niets op de grond in de weg staat of waarover je kunt struikelen.
#8. één ding tegelijk
Doe maar één ding tegelijk. Ga niet onder het zeep maken appen of vloggen. Laat je telefoon rinkelen, de bel gaan. Voer geen gesprekken en kijk niet ondertussen Netflix. Wees volledig zen. Een leuk muziekje mag wel.
#9. Houd je zeepspullen apart
Houd tot slot de spullen die je gebruikt om zeep te maken, apart van je kookspullen. Ga dus niet koken met je zeepspullen. De staafmixer gebruik je dus alleen voor zeep en niet om ook nog eens je soep mee te pureren.
#10. Zeep laten rijpen
Wanneer je zeep hebt gemaakt, is deze niet direct klaar voor gebruik. Na een paar dagen kun je de zeep al uit de vorm halen of in stukken snijden, maar daarna moet de zeep nog minimaal 6 weken rijpen. Zeep van een paar dagen oud heeft een ontzettend hoge pH-waarde, omdat nog niet alle natriumhydroxide heeft gereageerd met olie. Dit kan voor huidirritatie, uitslag en jeuk zorgen. Daarom draag ik tijdens het zeep snijden meestal handschoenen. Leg de zeepjes te drogen met een paar centimeter tussen elk zeepje. Na 6 weken heeft de zeep dezelfde pH-waarde als je huid en is deze klaar voor gebruik.
Ga geen zeep maken, zodra je niet aan alle veiligheidsvoorschriften kan voldoen. Stel het uit tot een moment waarop je wel genoeg tijd hebt of alleen bent of totdat je handschoenen en een veiligheidsbril hebt gekocht.
