Ga je voor het eerst zeep maken? Dan wil je waarschijnlijk zo min mogelijk kwijt zijn aan nieuwe spullen. Niemand wil immers een hoop geld uitgeven aan een hobby, waarvan je nog niet zeker weet of het écht wat voor jou is. Eén van de noodzakelijke tools die je nodig hebt voor zeep maken is een staafmixer. Misschien vraag je nu af: heb ik die wel echt nodig? In dit artikel vertel ik je of zeep maken zonder staafmixer een goed idee is of niet.
Als je niet gelijk een hoop spullen wilt aanschaffen, dan kun je een cursus volgen of een zeep maken pakket aanschaffen. Heb je al veel over dit onderwerp gelezen? En de meeste spullen al in huis gehaald? Dan twijfel je misschien nog over die staafmixer van 35 euro.
Ook ik had in mijn begin mijn reserves over deze hobby. Ik ben vaak enthousiast aan een nieuwe hobby begonnen, om het vervolgens niet af te maken. Daarom schafde ik een goedkope staafmixer aan voor 15 euro bij de Hema.
Al bij de eerste keer begon de motor enorm te stinken.
Zeep & ZUS
Al bij de eerste keer begon de motor enorm te stinken. En mijn zeepjes bleven zacht, omdat het beslag niet goed gemengd was. Ook de tweede zeep mislukte. Je kunt wel raden dat ik niet heel lang daarna een nieuwe heb aangeschaft. Eerder vertelde ik welke staafmixers geschikt zijn voor zeep maken.
In theorie kun je zeep maken zonder door te roeren. Maar het kan knap ingewikkeld zijn als je nog niet veel van het zeepmaakproces af weet. Daarom zal ik beschrijven hoe je zeep maakt zonder staafmixer, zodat je zelf kunt oordelen.
Zeep maken zonder staafmixer
Zeep maken zonder staafmixer kan als je heel lang blijft roeren. Dat doe je met de hand en hiervoor gebruik je een roestvrijstalen garde of lepel.
Het nadeel is alleen dat zeepbeslag met de hand roeren ontzettend lang duurt. Je bent dan zo drie kwartier verder.
Daarnaast moet je rekening houden met de temperatuur van je zeepbeslag en welke plantaardige oliën en vetten je in je recept gebruikt. Net als met een staafmixer, zul je namelijk moeten blijven roeren tot je de trace-fase hebt bereikt.
Als je je zeep met de hand gaat roeren, moet je eigenlijk al weten wat trace betekent en hoe het werkt.
Is de zeep dik genoeg om te gieten?
Trace is de fase wanneer je zeep dik genoeg is om te gieten. De zeep begint in te dikken. Dit gebeurt nadat je het loogwater op een bepaalde temperatuur bij de verwarmde oliën en boters hebt gegoten en het beslag gaat mengen.
Je moet roeren tot je zeep ten minste een dunne consistentie of dunne trace hebt bereikt. Het zeepbeslag lijkt dan op vloeibare honing of magere yoghurt.
Met een staafmixer kun je binnen een paar minuten trace bereiken, maar met de hand kan dit zeker een uur duren.
Met de staafmixer kun je binnen een paar minuten trace bereiken, maar met de hand kan dit zeker een uur duren.
Zeep & ZUS
Minder lang roeren met een staafmixer
Hoe snel je zeep begint in te dikken, hangt van een aantal factoren af:
- welke plantaardige oliën en vetten er in je zeeprecept zitten
- hoe warm je oliën, vetten en loogoplossing zijn als je deze met elkaar mengt
- of je het zeepbeslag gaat roeren of mixen
Aangezien je de zeep met de hand gaat roeren, zal het automatisch langer duren voordat je de trace-fase bereikt, want je moet meer roeren. Als je minder lang wilt roeren, dan kun je dus een staafmixer gebruiken. Zeep zonder staafmixer kun je maken met de volgende tips en tricks:
Tip 1: zorg dat je genoeg tijd hebt om zeep te maken
Omdat je van tevoren niet goed in kan schatten hoe lang het roeren gaat duren, moet je voor het zeep maken extra tijd uitrekken. Als je te weinig tijd hebt, kan de zeep de trace-fase niet bereiken en kan deze weer gaan scheiden als je het te vroeg in de vorm giet.
Tip 2: kies een zeeprecept uit dat snel indikt
Hoe hoger het percentage verzadigde vetten in je zeep (zoals kokosolie, cacao, shea- en mangoboter), hoe sneller de zeep dik wordt. Kijk of het recept uit meer dan 40% (in dit geval liever 50 of 60%) uit harde oliën bestaat. Een beetje castor olie toevoegen kan ook helpen om de trace te bespoedigen. Je kan dus bijvoorbeeld de kokoszeep met de hand roeren.
Voorbeeld:
- 40% olijfolie
- 25% kokosolie
- 25% sheaboter
- 5% castor olie
Een andere optie die nog sneller gaat, is:
- 35% olijfolie
- 30% kokosolie
- 30% sheaboter
- 5% castor olie
Vergeet niet dat de ingrediënten ook geld kosten
Als je een meer ervaren zeepmaker bent, dan denk je misschien ook na over de prijs van de ingrediënten. Hoe meer boters en kokosolie, hoe duurder het recept om te maken.
Stel dat je een 3-5x zeep maakt zonder staafmixer, dan ben je eigenlijk al zoveel meer kwijt aan de ingrediënten, dat je de staafmixer er al uit hebt kunnen halen. Lees meer over goedkoop zeep maken.
Tip 3: vermijd recepten met veel olijfolie
Dan kies ik toch een recept uit met veel olijfolie? Nou, nee, de kans op mislukken is dan vrij groot.
Een grotere hoeveelheid boters en oliën die een vaste vorm hebben op kamertemperatuur, zoals kokosolie, babassu, cacaoboter en sheaboter zorgen er dus voor dat je zeep sneller hard wordt.
Grote hoeveelheiden vloeibare of langzaambewegende oliën zoals olijfolie, zonnebloemolie, avocado- en koolzaadolie, zorgen ervoor dat je mengsel langer vloeibaar blijft. Het kost dan meer tijd om trace te bereiken.
Bij sommige recepten is dat zonder staafmixer vrijwel onmogelijk. Maak dus geen olijfzeep, marseillezeep- of allepozeep met de hand. Anders ben je zo een dag verder.
Tip 4: gebruik minder water (waterreductie)
Als je een zeeprecept door een loogcalculator haalt, dan zal deze waarschijnlijk op 38% water ingesteld staan. Het is aan te raden om minder water te gebruiken, zodat je zeep sneller dikt wordt.
Kijk welke hoeveelheid natriumhydroxide je nodig hebt voor het zeeprecept en deze hoeveelheid x2 voor het water. Als je dus 64 gram natriumhydroxide nodig hebt, dan voeg je 128 g water toe. Dit is een een loogwater ratio van 2:1.
Tip 5: meng de zeep op een hogere temperatuur
Bij zeep volgens de koude methode moet je ervoor zorgen dat je verwarmde oliën en loogwater tussen de 57 en 64 graden celcius zijn. Dit is een hogere temperatuur dan waarop je normaal gesproken zeep maakt; dat is onder de 47 graden. Hierdoor wordt de zeep sneller dik.
Maakt het eigenlijk uit of je erboven zit? Ja, want als je de mengsels op 80 graden bij elkaar giet, dan warmt het veel te snel op. Je kunt dan een zeepvulkaan krijgen!
Tip 6: voeg klei of haverpoeder toe aan je zeeprecept
Door klei en haverpoeder aan je zeepbeslag toe te voegen, wordt het dikker
en zal je sneller trace bereiken. Meng de gemalen haver- of kleipoeder met twee tot drie keer zoveel water en roer deze met de hand door het beslag kort voordat je de zeep in de vorm giet.
Pro-tip: Kies de juiste etherische olie uit
Het uitkiezen van de juiste etherische olie voor zeep, kan in je voordeel werken. Sommige etherische oliën staan er om bekend dat ze de trace-fase kunnen versnellen of ervoor zorgen dat de zeepvla sneller dikt wordt. Het kan ervoor zorgen dat je minder lang hoeft te roeren.
Etherische oliën die je kunt gebruiken zijn onder andere:
Over het algemeen kun je stellen dat bloemen- en kruiden etherische oliën je zeepbeslag sneller dik maken.
Kort samengevat
Kort samengevat kun je dus zeep maken zonder staafmixer als je:
- Een recept gebruikt met veel harde oliën en vetten. Meestal versnellen hardere oliën de trace, omdat ze meer verzadigde vetten bevatten. Castor olie kan ook helpe de trace te versnellen. Olijfolie vertraagt juist het verzepingsproces. Het is niet erg om er een beetje van in je recept te hebben, maar kies niet voor een 100% olijfzeep.
- Geef jezelf meer tijd dan je nodig denkt te hebben. Niet alles wat je met de hand roert, reageert hetzelfe. Als je moe of futloos bent, zul je langzamer roeren en duurt het wat langer.
- Maak de zeep op hogere temperaturen. Als je de warme oliën en loogwater op een hogere temperatuur met elkaar mengt, dan zal dit de trace versnellen.
- Voeg klei- of haverpoeder toe aan je zeepbeslag. Dit zorgt ervoor dat het sneller indikt, omdat de klei of haverpoeder het vocht absorbeert.
- Bonustip: Vergeet niet een lekker muziekje of je favoriete podcast op te zetten terwijl je roert. Zo zal de tijd sneller gaan.
Mocht je nu twijfelen, dan heb ik hieronder nog een paar voor- en nadelen. Vaak is het makkelijker om de juiste keuze te maken als je de voor- en nadelen naast elkaar zet:
De voordelen van zeep maken zonder staafmixer
Dit zijn de voordelen van zeep maken zonder staafmixer:
- Je hoeft minder spullen aan te schaffen.
- Terug naar de natuur – als dat je ding is. Of een slow soap making beweging starten.
- Je kunt zeep maken zonder elektriciteit – in theorie kun je vetten verwarmen op een houtkachel of op een gasbrander op de camping. De vraag is alleen hoe snel je in Nederland zonder stroom komt te zitten, maar je hoeft het in elk geval niet zonder je zeephobby te stellen ;).
- Het helpt je om de controle te houden over hoe snel je zeep dikker wordt. Dit kan handig zijn als je precieze swirl ontwerpen wilt maken.
De nadelen van zeep maken zonder staafmixer
De nadelen van zeep maken zonder staafmixer:
- Het kost meer tijd en je hebt misschien niet het geduld – het kan frustraties opleveren!
- Je krijgt een lamme arm. Afhankelijk van je gezondheid, is dat niet altijd even prettig.
- Als je ongeduldig wordt en de zeep te snel in de vorm giet, kan deze weer gaan scheiden. Er drijven dan klontjes in je zeep.
- Je moet het mengen van je loog precies timen, zodat het niet te veel afkoelt.
- Als je gefrustreerd raakt, dan geef je misschien wel een hele leuke hobby op.
Zeep maken zonder staafmixer: goed idee of niet?
Ok, dan is het nu tijd om dit dilemma te laten rust. Met de hand roeren kan als je geen andere middelen hebt of zonder elektriciteit zit. Soms heb je het nodig als je een heel geraffineerd zeepontwerp wilt maken. In dat laatste geval ga ik ervan uit dat je een ervaren zeepmaker bent.
Echter, als je waarde hecht aan je metale gezondheid, dan raad ik je aan om een fatsoenlijke staafmixer aan te schaffen. Roeren met de hand heeft zijn charme, maar als je vaker dan twee keer zeep wilt maken, dan is het het geld dubbel en dwars waard.
Je hoeft niet gelijk de duurste aan te schaffen. Bovendien kun je ook een kijkje nemen bij de kringloopwinkel. Voor mij was het aanschaffen van een staafmixer tot nu toe om betere zeep te maken.
Wil je weten welke spullen ik zelf gebruik? Neem dan een kijkje bij mijn favorieten.
