Z

Zelf zeep maken voor beginners: de ultieme handleiding (2022)

zeep maken voor beginners

Waarom had niemand mij verteld dat je ook zelf zeep kunt maken? Ik had een tweedehandsboekje gekocht. Achterin twee zeeprecepten. Het fascineerde me. Best spannend om zelf aan de slag te gaan met natriumhydroxide.

Dat durfde ik pas nadat ik een workshop volgde. Inmiddels ben ik zes jaar verder en heb ik heel wat zeepjes gemaakt.

Met deze handleiding ga ik je leren hoe je zelf zeep kunt maken volgens de koude methode. Aan de slag!

Een hoop dingen die we voor lief nemen, kun je gemakkelijk zelf maken. Eén van die dingen is zeep maken. Het is vaak beter voor je huid. Zelf zeep maken is in principe niet moeilijk. Je haalt er vast veel plezier en voldoening uit.

Er zijn verschillende manieren om zelf zeep te maken. In deze handleiding beschrijf ik mijn favoriet: de koude methode (ook wel cold process genoemd). Dit is ook de meest gangbare methode als je helemaal zelf zeep wilt maken.

Hoe maak je zeep volgens de koude methode?

Zeep volgens de koude methode maak je door vetten te laten reageren op natriumhydroxide. Dit veroorzaakt een chemische reactie: verzeping.

Met zeep maken volgens de koude methode oneindig veel variëren met recepten en geuren. Eigenlijk heb je maar vier ingrediënten nodig: water, natriumhydroxide, vetten (in de vorm van plantaardige oliën en boters) én etherische olie.

In principe zorg je ervoor dat je een mengsel van warme (en soms gesmolten) oliën hebt en daar giet je een precies berekende hoeveelheid natriumhydroxide bij (opgelost in water). Het mengen van het loogwater en de plantaardige oliën zet het verzepingsproces in gang. Dit gebeurt vaak rond een temperatuur van tussen de 40 en 47 graden.

Je mixt met een staafmixer en je mengsel wordt steeds dikker. Hierna giet je de zeepvla in de vorm en daar moet het nog minimaal een dag uitharden, voordat je het uit je vorm kunt halen. Afhankelijk van de zeepvorm druk je er de zeepjes uit of snijd je de zeep in stukken.

Daarna begint het lange wachten. Ik leg de zeep op een velletje bakpapier 6 weken te drogen in een schoenendoos. Het water verdampt uit de zeep en eventele natriumhydroxide die nog niet heeft gereageerd, krijgt de kans om dit alsnog te doen. Je krijgt er dan een zeepmolecuul voor terug. Het zorgt ervoor dat je zeep mild genoeg is voor je huid en hard genoeg, zodat je er langer mee kunt doen.

Pin dit artikel

Veilig zeep maken met loog

Om zeep te maken volgens de koude methode, heb je dus natriumhydroxide nodig. Dit wordt onder zeepmakers ook wel loog genoemd. Natriumhydroxide (NaOH) is een extreem bijtend middel. Je kunt er zelfs brandwonden van krijgen wanneer het in aanraking komt met de huid. Zorg daarom dat je pas zeep gaat maken, als je aan alle veiligheidsvoorschriften kunt voldoen.

Om veilig je hobby uit te kunnen oefenen, heb je de volgende veiligheidsuitrusting nodig:

  • Veiligheidsbril
  • (Schoonmaak)handschoenen
  • Shirt met lange mouwen
  • Dichte schoenen

Draag altijd een veiligheidsbril, lange mouwen en dichte schoenen tijdens het maken van zeep. Wanneer je de natriumhydroxide toevoegt aan water, kunnen er irriterende dampen vanaf komen. Werk daarom in een goed geventileerde ruimte. Ik draai zelf mijn hoofd weg tijdens het roeren. Tip: je kunt ook een mondmasker dragen. Neem de tijd en werk geconcentreerd.

Zorg er ook voor dat er geen geliefdes, kinderen of huisdieren in de buurt zijn.

schort-handschoenen-bril
Schort, handschoenen en veiligheidsbril

Als je de natriumhydroxide aan het water toevoegt, dan kan het behoorlijk heet worden. De temperatuur kan oplopen tot wel honderd graden. Wees hier voorzichtig mee.

Ik zet mijn loogoplossing altijd op een stabiele ondergrond neer, buiten mijn werkgebied, zodat ik het niet per ongeluk om kan stoten. In de keuken doe ik de deur met een op een kier en zet ik de afzuigkap op de hoogste stand. Ook zorg ik ervoor dat ik niet getoord kan worden.

Zeep maken met loog kan alleen als je de veiligheidsregels goed kent.

Is biologische zeep maken moeilijk?

Biologische zeep maken is best makkelijk. Het vereist alleen wel wat geduld. Net als het leren van een nieuwe taal, duurt het best even voordat je het onder de knie hebt.

In principe kan elke volwassene biologische zeep maken. Je moet alleen wel voorzichtig zijn met natriumhydroxide en de veiligheidsregels in acht nemen. Dit betekent dat je een veiligheidsbril draagt, schoonmaakhandschoenen, lange mouwe en pijpen, dichte schoenen en in een goed geventileerde ruimte werkt. En zorg er net als in een scheikundelokaal voor dat al je spullen van tevoren klaar staan en dat je niet afgeleid kunt worden.

Ik raad je aan om onderstaand stappenplan te gebruiken en een simpel zeeprecept uit te kiezen om kennis te maken met het zelf zeep maken.

Thuis zeep maken ebook

Leer zelf zeep maken

Wil je zeep maken maar weet je nog niet precies waar je moet beginnen? Of wil je alles nog een keer rustig nalezen? In mijn e-book vertel ik je alles wat je moet weten om te kunnen starten. Zo worden je eerste zeepjes gelijk een succes! Meer dan 500 verkocht.

Hoe kun je zelf zeep maken?

Het maken van je eigen zeep bestaat uit de volgende stappen:

  1. Zet je spullen klaar voor de zeep
  2. Maak de loogoplossing
  3. Weeg de ingrediënten af voor je zeep
  4. Smelt de boters en warm de oliën op
  5. Giet het loogwater bij de warme oliën
  6. Meng je beslag tot trace
  7. Giet het zeepbeslag in de vorm
  8. Was alles af en ruim alles op
  9. Haal de zeep uit de vorm
  10. Laat de zeep 4-6 weken rijpen

Het is handig om dit stappenplan meermaals door te nemen. Op de bank, in je favoriete koffietent of op het balkon.

Stap 1: Zet je zeepspullen klaar

Bedek je keukenblad met zeil of krantenpapier. Zet vervolgens je zeepspullen klaar: je weegschaal, staafmixer, kommetjes, lepels, thermometer, zeepvorm en ingrediënten. Zo hoef je straks niet haastig naar iets op zoek.

Draag een shirt met lange mouwen en trek dichte schoenen aan. Doe vervolgens je veiligheidsbril op en handschoenen aan. Doe alles pas weer uit nadat je alles hebt opgeruimd en schoongemaakt.

Stap 2: Maak de loogoplossing

Trek je huishoudhandschoenen aan en zet je veiligheidsbril op. 

Weeg het water af in een hittebestendige maatbeker. Zet deze vervolgens op een stabiele ondergrond neer (buiten je werkveld).

Weeg vervolgens de natriumhydroxide af. Doe deze in een kommetje.

Voeg de natriumhydroxide lepel voor lepel toe aan het water (en nooit andersom!). Blijf rustig roeren totdat alle korrels zijn opgelost. Het mengsel zal snel rond de 100 graden worden,  dus wees voorzichtig.

Om te zorgen dat de loogoplossing de ideale temperatuur heeft voor verzeping, moet je wachten tot het is afgekoeld. Steek er een thermometer in.

Laat het loogmengsel 30 tot 45 minuten afkoelen totdat de temperatuur is gedaald tussen de 38 en 47 graden.

Stap 3: Weeg de ingrediënten af

Weeg nu de andere ingrediënten af.

KOKOSOLIE, BOTERS & OLIJFOLIE

De olijfolie kun je direct in het pannetje gieten. De kokosolie en boters weeg ik eerst af en voeg ik daarna toe aan de olijfolie in de pan.

LUXE OLIËN & Castor olie

Luxe plantaardige oliën, waaronder zoete amandelolie, zijn niet voor niets koudgeperst. Ik probeer deze dan ook zo min mogelijk te verwarmen. Samen met de castorolie gaat dit in een apart kommetje en voeg je deze later aan de warme oliën toe.

BLOEMEN, KLEI EN ANDERE EXTRA’S

Doe gedroogde bloemen, klei, kruiden en andere toevoegingen in aparte schaaltjes. Denk maar aan een kookprogramma: daar staat ook alles klaar in schaaltjes. Zo gaat het kokerrellen een stuk sneller.

ETHERISCHE OLIE

Ik weeg de etherische olie altijd keurig af in een kleine, glazen maatbeker van Pyrex. Dit zorgt ervoor dat de geur niet in het plastic trekt.

Stap 4: Smelt de boters en warm de oliën op

Terwijl de loog aan het afkoelen is, weeg je de oliën en boters af. Zet een pan op het fornuis. Verwarm de boters en olijfolie op een laag pitje. Zorg dat de olie en boters niet warmer worden dan 60-70 graden. Tip: doe een thermometer in het pannetje. Blijf doorroeren totdat alle koksolie en boter is opgelost. Soms kun je het vuur al wat eerder uitzetten en blijven roeren totdat het laatste wolkje boter is opgelost.

Haal het steelpannetje van het vuur. En giet het in de glazen kom. Ik richt mijn straal op het vierkante gedeelte van de pannenlikker, zodat er zo min mogelijk luchtbellen ontstaan.

Stap 5: Loogoplossing mengen met warme oliën

Wanneer de loogoplossing en de vetten ongeveer dezelfde temperatuur hebben bereikt tussen de 38 en 47 graden, giet je voorzichtig het loogmengsel bij de olie. Zet de lege maatbeker direct in de gootsteen (safety first!).

Stap 6: Beslag mengen tot trace (verzeping)

Roer een halve minuut met de hand door en mix daarna met de staafmixer, totdat je een lichte trace hebt bereikt.

Trace is de belangrijkste fase van het verzepingsproces. Dit betekent namelijk dat je loog en vetten goed gemixt zijn. Als je stopt met mixen, je staafmixer een stukje optilt, vallen er wat druppels vanaf. Blijven deze druppels even liggen op het oppervlak, voordat ze weer wegzakken? Dan heb je trace bereikt. Ze laten dan letterlijk een spoor achter.

Zodra je een lichte trace hebt bereikt, kun je de etherische olie en andere ingrediënten toevoegen, zoals klei. Mix nog even goed door.

Stap 7: Zeepbeslag in de vorm gieten

Giet de zeepbeslag in de vorm. Til de zeepvorm op een dienblad naar een veilige plek om uit de harden. Leg er een velletje bakpapier overheen. Pak de vorm tot slot in met een handdoek of fleecedeken om de warmte vast te houden. Laat deze minimaal een dag rusten.

Tijdens het uitharden wordt de zeep erg warm. Deze kan dan door een zogenaamde ‘gelfase’ heen gaan. De zeep lijkt dan een beetje op haargel. De kleur is dan een beetje doorzichtiger en donkerder. Na het afkoelen zal de zeep weer afkoelen en van kleur veranderen.

Sommige zeepmakers geven de voorkeur aan de gelfase omdat dit voor mooiere kleuren zorg. Als de zeep maar deels door de gelfase gaat, dan kunnen alleen de randen donkerder kleur of kringen ontstaan.

Stap 8: Afwassen en opruimen

Was nu alle zeepspullen af. De zeepresten kun je met oude handdoeken verwijderen.  Laat deze vervolgens een dag drogen en was ze dan mee met de rest.

Gebruik een aparte theedoek en sponsje om schoon te maken. Ruim je spullen op en zet vervolgens je veiligheidsbril af en trek je handschoenen uit. Kom meer te weten over het schoonmaakproces.

Stap 9: Zeep uit de vorm halen

Na een paar dagen is je zeep hard genoeg om uit de vorm te halen. De textuur heeft nu iets weg van jonge kaas. Wees voorzichtig met de randjes en hoekjes. Snijd de zeep in stukken. Dit kun je langs een liniaal doen als je een vaste hand hebt, maar als je net als ik twee linkerhanden hebt, dan kun je ook een zeepsnijder gebruiken.

Stap 10: Zeep laten rijpen

Leg de zeepjes in een schoenendoos met een paar centimeter ruimte tussen elk zeepje. Berg het veilig op onderin de kast.

zeepjes-schoenendoos

Tijdens het rijpingsproces zullen de laatste loogmoleculen op de vetten reageren. Dit is belangrijk, omdat je anders een irriterende zeep overhoudt die je direct in de prullenbak kunt gooien.

Het rijpingsproces, wordt ook wel uitharden genoemd. Al het water verdampt nu uit de zeep. Hierdoor kan het zeepje wel 10% van zijn gewicht verliezen. Het resultaat: een stevig blok zeep. Het heeft dan ongeveer dezelfde PH-waarde als je huid.

Keer de zeepjes om de paar dagen om, zodat ze aan beide kanten goed drogen. Na 6 weken kun je de zeepjes gebruiken.

Basisrecept zeep maken

Ga je voor het eerst thuis zeep maken? Lees dan mijn artikel over zeep maken met loog, zodat je weet hoe je dat veilig doet!

Volg bovenstaande stappen om je zeeprecept te maken. Draag bedekkende kleding, een veiligheidsbril en handschoenen. Werk geconcentreerd in een goed geventileerde ruimte.

Nieuw! Zeeprecept voor beginners

Deze digitale handleiding laat je in 20 pagina’s zien hoe je op een eenvoudige wijze zelf zeep kunt kunt maken. Goed voor je huid, beter voor de natuur. Met mijn beste beginnersrecept, stappenplan en handige checklists, neem ik je mee in de wondere wereld van zeep. Je maakt 6 zepen met slechts 4 ingrediënten.

Tips voor geurcombinaties zeeprecept

Mijn zeep maak ik met etherische olie. Hieronder geef ik een paar geurcombinaties die je kunt gebruiken voor 454 gram zeep. De maximale hoeveelheid etherische olie in zeep is 14 gram per 454 gram zeep.

Met etherische olie kun je op een natuurlijke manier je zeep geuren. Deze geurolie is enorm sterk geconcentreerd. Verdiep je vooraf altijd in het gebruik van etherische olie. Sommige etherische oliën mag je niet gebruiken tijdens de zwangerschap of bij bepaalde medicatie. Twijfel je? Vraag je huisarts dan om advies.

Nu je een beetje bekend bent met het proces, ga ik je vertellen wat je allemaal nodig hebt om thuis zeep te maken.

Benodigdheden zeep maken

Een hobby hoeft niet heel duur te zijn. Als je voor het eerst zeep gaat maken, kun je het beste alleen de spullen kopen die je écht nodig hebt. Kies ook een eenvoudig zeeprecept uit, zoals deze lavendelzeep.

Wat kost zelf zeep maken? Ik was minder dan €100,- kwijt om mijn ontbrekende zeepspullen aan te schaffen.

Mocht je twijfelen: dan kun je ook eerst een keer gietzeep maken. Met een kant-en-klaar zeeppakket kun je een keer zeep maken, zonder al te veel gedoe. Je hoeft de zeep alleen maar in de magnetron te smelten en er een kleur en geur aan toe te voegen. In tegenstelling tot zeep volgens de koude methode, is deze zeep wel geschikt om met kinderen of middelbare scholieren te maken. Met dit XXL zeep pakket kun je heel wat zeepjes maken.

Heb je te smaak te pakken? Of ga je liever gelijk voor het echte werk? Dan heb ik hieronder alle spullen die je nodig hebt voor de koude methode. Ik som ze op:

  • Hittebestendige kom en maatbeker
  • Weegschaal
  • Thermometer
  • Staafmixer
  • Steelpan
  • Spatel en lepels
  • Zeepvorm

Een deel van de spullen, heb je waarschijnlijk al in huis, bijvoorbeeld een oude pan en een paar extra lepels. Je hebt ook een staafmixer nodig.

Houd je zeepbenodigdheden altijd apart van je kookspullen. Ga dus niet kokkerellen met je zeepspullen.

Een (steel)pan heb je nodig om boter te smelten en oliën te verwarmen. Ik gebruik hiervoor een steelpannetje. Zorg ervoor dat de pan is gemaakt van roestvrijstaal. Je kunt je plantaardige olie ook opwarmen in de magnetron. In dat geval heb je geen pan nodig.

Hittebestendige kom, maatbeker, pannetje

kommetjes-en-steelpan

Je hebt minimaal één hittebestendige maatbeker en kom nodig. Eentje voor de loog en de kom om de boter, oliën en de loog in te mixen. Mijn favoriete merk is Pyrex. Deze koop je bij de Blokker. Dit trio raad ik aan:

  • grote beslagkom om in te mixen.
  • 1 hittebestendige maatbeker voor loog.
  • 1 kleine maatbeker of glazen mok voor je etherische oliën.
  • kommetjes om je boter en loog in af te meten.

Tip: Zorg ervoor dat de kommetjes van geglazuurd aardewerk of glas zijn. Etherische olie kun je het beste in een glazen theemok of kleine, glazen maatbeker afmeten. Anders trekt de geur in het plastic.

Weegschaal

Je kunt geen zeep maken zonder een digitale keukenweegschaal. Zeeprecepten zijn namelijk altijd in gewicht zijn, omdat het meten in volume (kopjes, theelepeltjes, handje) onnauwkeurig is. Gelukkig zijn keukenweegschalen niet zo duur. Je kunt er prima eentje bij de Lidl kopen. Meet altijd de ingrediënten voor het maken van zeep af. Maak je net als ik veel en vaak zeep? Dan is deze weegschaal ideaal. Deze is tot op de gram nauwkeurig en je kunt wisselen tussen grammen en ounces.

Thermometer

Een thermometer heb je nodig om de temperatuur van de loog en de vetten te meten. Het handigste is om er twee in huis te hebben.

thermometers zeep

Ik gebruik al jaren dezelfde keukenthermometer. Ik kan de roestvrijstalen punt in zowel mijn oliën als mijn loogwater onderdompelen en het is ook gemakkelijk schoon te maken. Ben je van plan om glazen thermometers te gebruiken? Koop dan twee stuks. De één kan je in de in de gesmolten oliën steken en de ander in het loogmengsel. Ook zijn er infraroodthermometers te koop. De thermometer kan je online of bij de plaatselijke bouwmarkt kopen. Kies een thermometer die tot 100˚C gaat.

Staafmixer

Een staafmixer heb je nodig om de loog met de boter en oliën te mengen. Het zorgt ervoor dat het zepen een stuk sneller gaat. Het helpt letterlijk om je oliën en loogwater in een paar minuten chemisch te binden. Als je het met de hand zou doen, dan ben je zeker drie kwartier bezig.

Goedkoop is in dit geval vaak duurkoop, omdat goedkope staafmixers snel oververhit raken. Ik heb in het begin een miskoop gedaan met een 15-euro staafmixer van de Hema. De motor stonk en ik maakte er heel wat minder goede zeep mee.

De gaten zorgen er namelijk voor dat er veel minder lucht in je zeep komt. En zeep met veel luchtbelletjes = niet mooi.

Lepels en spatel

Lepels

Een siliconen spatel is ook onmisbaar voor het maken van zeep. Zo gaat er geen zeepmengsel verloren. Je gebruikt hem om het zeepmengsel door elkaar te roeren en om de laatste restjes zeep uit de kom te halen en in de vorm te doen. Houd deze apart voor het zeep maken.

Maatlepelset

Een maatlepelset is handig om klei of kruiden mee af te meten. Dit kun je in een later stadium aanschaffen. Ook zijn een paar droppers fijn om de etherische olie uit de flesjes te halen.  Voor de zeepkoningin is een mini mixer een echte aanrader, omdat je dan makkelijk klei en kruiden kunt mixen om je zeep mee te kleuren.

Zeepvorm

Op internet vind je verschillende, leuke zeepvormen vinden. Deze heb je nodig om de zeep in te gieten. Mijn persoonlijke favoriet is de siliconen zeepvorm, omdat je de zeep gemakkelijk uit de vorm kunt halen.

Als je net begint met zeep maken, raad ik je zeker aan om een siliconen vorm met vakjes te gebruiken. Je kan de zeepjes dan direct uit de vorm halen, zonder gedoe.

Low budget opties zijn lege melkpakken of kokers waar chips in heeft gezeten of een bakje van de afhaalchinees.

Een lepel is handig om mee te roeren. Gebruik hiervoor een metalen eetlepel. Liever geen houten lepel, want deze kan gaan splinteren.

Rubberen huishoudhandschoenen

Rubberen huishoudhandschoenen zijn nodig voor de veiligheid. Ik trek altijd schoonmaakhandschoenen aan. Deze zijn lekker dik en stevig. Zoek naar de juiste maat, want anders gaan ze om je handen lubberen. Hoe strakker, hoe beter.

Veiligheidsbril

Een veiligheidsbril is nodig om je ogen te beschermen tijdens het maken van zeep. Je kunt deze online of bij een doe-het-zelf zaak kopen. Zorg ervoor dat deze goed strak om je hoofd zit. Lees in dit blog meer over de veiligheid.

Keukenschort

Niet verplicht, wel handig. Zo komen er geen spetters op je kleding. Een schort hoeft niet truttig te zijn: ik heb er zelf eentje van spijkerstof.

Kranten en oude handdoeken

Keukenzeil of kranten heb je nodig om je aanrechtblad te beschermen tegen het zeepmengsel. Met de oude handdoeken kun je zeepbeslag uit de kom en van het aanrecht halen, voordat je deze gaat afwassen. Zo voorkom je gootsteenverstoppingen.

Welke ingrediënten heb je nodig voor zeep?

Zeep is een oppervlakte-actieve stof. De moleculen hechten zich aan vetten en water. Het beschermlaagje van je huid is gemaakt van vetten waarop het vuil zich hecht. Zeepmoleculen breken die vetten samen met het vuil dat ze bevatten af in water. Daarom is het belangrijk om het natuurlijke laagje van de huid te herstellen na een douchebeurt. Door overvette zeep te maken beperk je de uitdroging van de huid. Overvet, wordt in het Engels ook wel superfat genoemd. Meestal wordt er 5-10% overvet gebruikt in natuurlijke zeeprecepten. 

Verzeping doet zich voor bij de verbinding van vet met loog op een bepaalde temperatuur. De olie reageert dan op de loogoplossing. Voor harde zeep gebruik je natriumhydroxide om je loogoplossing mee te maken. 

Zelf maak ik alleen zeep op lage temperaturen, meestal tussen de 43 en 47 graden. Het resultaat is zeep en glycerine, een natuurlijk bijproduct van het zeep maken. De loog die voor natuurlijke zeep wordt gebruikt is natriumhydroxide (NaOH). Het vet is bij natuurzeep plantaardig. Dat is zachter voor de huid en verstopt de poriën niet. Als vetten kun je zowel vloeibare als vaste oliën (boters) gebruiken. 

Meestal gebruik ik een mix van olijfolie, kokosolie, sheaboter, zonnebloemolie en castor olie. Naast de verzeping van de plantaardige oliën, wil je natuurlijk ook dat je zeepjes lekker ruiken, er mooi uitzien of goed scrubben. Ook deze ingrediënten komen aan bod. 

Wat heb je nodig om zeep te maken? In onderstaande tabel staan alle ingrediënten die nodig hebt om zelf zeep te maken volgens de koude methode.

Ingrediënt OmschrijvingEssentieel
NatriumhydroxideNodig om zeep te maken. Gebruik alleen zuivere loog.Ja
WaterWater uit de kraan of gedemineraliseerd. Ja
Plantaardige olieKoudgeperst is het beste. Denk aan: olijfolie, zonnebloemolie.Ja
VettenZorgt voor overvet. Kokosolie, sheaboter, cacaoboter. Ja/Nee
Etherische olieGeeft een heerlijke geur aan zeep.Nee
Klei en kruidenVoeg kleur, textuur en extra eigenschappen toe.Nee
Ingrediënten zeep maken

Het toevoegen van vetten, in de vorm van plantaardige boters, is niet essentieel, maar wel handig. Het maakt je zeep harder. Bovendien kun je de zeep zo makkelijker uit de vorm halen. Daarom maak ik altijd zeep mét boters. Omdat de zeep zonder boters net iets te vaak mislukken (zeker bij slecht weer en een hoge luchtvochtigheid).

Natriumhydroxide (NaOH) 

Je kunt geen zeep maken zonder natriumhydroxide. Je lost de vaste kristallen op in water. Ik koop mijn natriumhydroxide meestal bij Natural Heroes. 

NaOH, natriumhydroxide en loog verwijst allemaal naar hetzelfde spul. In het geval van loog is dat de in water opgeloste variant.

Water

Je hebt water in zeep nodig om de loog te activeren en door de oliën te kunnen mengen. Het meeste water verdampt tijdens het uitharden van de zeep. In de eerste vier weken kan zeep wel 10% van zijn gewicht verliezen. 

Vetten

Vetten gebruik je voor de verzepingsreactie. Deze kunnen heel goedkoop zijn, denk maar aan zonnebloemolie, of juist heel erg duur, zoals avocado olie. Meestal gebruik je een aantal goedkopere vetten, waaronder olijf- en koksolie, en voeg je daar lagere percentages duurdere oliën aan toe met extra fijne eigenschappen, zoals abrikozenpitolie.

Door de verschillende combinaties van vetzuren hebben sommige oliën meer verzorgende eigenschappen, terwijl anderen juist beter zijn in reinigen of schuimen. 

OLIJFOLIE

Er zijn maar weinig oliën die op zichzelf een goed stuk zeep maken, maar olijfolie is daar één van. Je kunt 100% zeep maken van olijfolie: castille zeep. Olijfolie zorgt voor een milde zeep die je huid op een zachte wijze reinigt en verzorgt. Mijn favoriete olijfolie is de milde variant van Eko Plaza. Zo heb ik meer controle over de kleur van de zeep.

olijfolie-ekoplaza
ZONNEBLOEMOLIE

Heeft een hoog gehalte aan vetzuren en vitamine E. Zonnebloemolie produceert verzorgde schuim voor de huid. Daarnaast stabiliseert zonnebloemolie het schuim, waardoor deze bellen niet gelijk verdwijnen. Ik gebruik meestal een laag percentage, omdat zonnebloemolie de zeep ook plakkerig kan maken. 

KOKOSOLIE

Kokosolie zorgt voor rijk schuimende zeep. Daarnaast heeft het veel antibacteriële eigenschappen. Daarom reinigt zeep met kokosolie extra goed.  Het maakt de zeep ook hard, waardoor het eigenlijk een onmisbaar ingrediënt is voor natuurlijke zeep zonder palmolie.

lepel-kokosolie
SHEABOTER

Shea boter gebruik je ook om je zeep harder te maken. Daarnaast heeft sheaboter verzorgende eigenschappen. Zo draagt het bij aan de elasticiteit van de huid. Je kunt in plaats van sheaboter ook cacaoboter of mangoboter in je zeep gebruiken, om je huid te helpen herstellen.

CACAO BOTER

Cacaoboter is zacht voor de huid. Het smelt in het warme water en maakt je huid zijdezacht. Ik vind dit de prettigste boter voor een hard stuk zeep. 

lepel-kokosolie
CASTOR OLIE

Dit is een stroperige, vocht inbrengende olie. Het zorgt vooral voor een schuimend stuk zeep.

ZOETE AMANDELOLIE

Een luxe olie voor zeep. Zoete amandelolie is mild en geschikt voor de gevoelige huid.

Etherische olie

Met etherische olie kun je zeep lekker laten ruiken. Daarnaast hebben etherische oliën speciale eigenschappen. Gebruik wel 100% natuurlijke etherische olie. Deze koop je bijvoorbeeld bij Natural Heroes. Etherische olie is duur, maar je kunt in tegenstelling tot parfum, altijd de herkomst van de ingrediënten achterhalen. Bij parfum is dat het geheim van de smid, waardoor je eigenlijk geen idee hebt wat het eigenlijk is en wat het met je huid doet. 

etherische olie

Extra ingrediënten

KLEI

Ik ben fan. Klei kleurt je zeep en voegt vaak ook een extra reinigende werking toe. Het enige nadeel is dat het kleurenpalet beperkt is. Je hebt dus een beetje creativiteit nodig. 

KRUIDEN & BLOEMEN

Gedroogde kruiden en bloemen zijn leuk voor je zeep. Ze vrolijken de boel een beetje op en kunnen textuur en extra eigenschappen aan je zeep toevoegen. Versier bijvoorbeeld je zeep met lavendel of goudsbloem of kleur je zeep met brandnetelpoeder, voor een mooie groene kleur. 

natuurlijke scrubs

Gebruik bijvoorbeeld gemalen walnootschil of maandzaad (met mate). Havermout is fijn voor de gevoelige huid en heeft een zeer mild scrubbend effect. Het is daarom ook geschikt voor kleine kinderen.

gedroogde-bloemen

Zeep ingrediënten kopen

Zeep ingrediënten kopen doe je in de supermarkt, de reformzaak of bij webwinkels. Check in de supermarkt altijd de houdbaarheidsdatum van de olie. ‘Oude’ oliën kunnen de houdbaarheid van je zelfgemaakte zeep verkorten. Zeep dus het liefst met verse oliën.

Als je net begint met zeep maken – kun je gemakkelijk een klein fortuin uitgeven. Ook ik heb me daar schuldig aan gemaakt. En eerlijk is eerlijk: je hebt niet veel nodig om aan de slag te gaan. Probeer dus de verleiding te weerstaan om gelijk allemaal dure spullen aan te schaffen. Een staafmixer, vind ik daarentegen, vind ik wel een goede investering. 

Conclusie

Je weet nu hoe je op een natuurlijke en veilige manier zeep kunt maken. De koude methode is zo populair, omdat je er ontzettend veel kanten mee op kunt.

Veel van de spullen, heb je waarschijnlijk al in huis en de ingrediënten zijn gemakkelijk online verkrijgbaar. Sommige kun je zelfs in de supermarkt vinden, zoals olijf- en kokosolie.

Wil je alles nog eens rustig nalezen? En heb je behoefte aan nog meer inspiratie? Koop dan mijn e-boek over zeep maken. Hierin deel ik naast extra informatie ook 5 beproefde zeeprecepten.

  1. Moniek says:

    Hoi, ik heb net zeep gemaakt, maar ik ben dus vergeten de loog af te koelen, het is iets gekoeld maar denk niet tor 47 graden en de olieen waren ook al wel koeler al, ik heb het in de mal gedaan het ziet er goed uit alleen is het na 2 uur nog steeds warm in de mal, is het nu niet meer goed? Moet ik.het weggooien of gewoon laten staan

    1. Jolanda says:

      Hi Moniek gewoon lekker laten staan. De zeep wordt altijd warm in de vorm. De verzepingsreactie gaat daar in de eerste 24 uur gewoon door. Het mengsel warmt op en wordt ook hard. Het voordeel is dat de kleuren dan ook vaak mooier worden, mocht je de zeep met klei of kruiden hebben gekleurd. Dus het wordt er alleen maar mooier op. Het maakt niet uit dat de oliën koeler waren dan de loog. Dat gebeurt mij ook nog wel eens. Andersom is het wel belangrijk dat je oliën nooit warmer zijn dan het loogwater, want dan kun een vulkaan-effect (chemische reactie) optreden. De temperatuur heeft daarnaast invloed op het eindresultaat. Als je op warme temperaturen zeep maakt, dan wordt het zeepbeslag sneller dik. Ervaren zeepmakers maken soms zeep op lage temperaturen zeep, zodat het mengsel langer vloeibaar blijft en je kunt swirlen (kleureffecten maken). Denk aan 38 graden. Je oliën en loog hoeft dus niet per se gelijk te zijn in temperatuur om een goed stuk zeep te maken. Ook bij verschillende temperaturen, zal het mengsel indikken, zodra je de twee bij elkaar giet. Na één of twee dagen kun je het uit de vorm halen.

  2. Priscilla says:

    Hoi Jolanda,
    Allereerst vind ik echt dat je een topsite hebt. Door jou uitleg durfde ik het aan om ook eens een poging te wagen. Ik heb jou basisrecept geprobeerd, maar nu, 12 uur later is de zeep echt al hard. Ik lees dat het meestal pas na 1 of 2 dagen uit de vorm kan. Is mijn zeep nu mislukt. En hoe weet ik nu of de zeep bruikbaar is of niet. Het zou vervelend zijn als ik stukjes weggeef en iedereen krijgt uitslag 😉.

    Bedankt alvast!

    1. Jolanda says:

      Hoi Priscilla,

      Bedankt:), altijd leuk om te horen. En tof dat je het gewoon probeert. Ik was met vakantie, maar beter laat dan nooit! Dat de zeep na 12 uur al hard is, maakt niet uit voor het eindresultaat. Je zeep is zeker niet mislukt. Het betekent dat het verzepingsproces in de vorm, sneller plaats heeft gevonden, omdat je de warmte beter hebt weten vast te houden. Als je zeep al eerder hard is, dan mag je het gerust uit de vorm halen. De zeep kun je gebruiken na 4-6 weken. Zelf houd ik altijd de 6 weken aan. Als je het safe wilt spelen, dan kun je andere mensen altijd adviseren om de zeep eerst op een klein stukje huid uit te proberen. Sommige mensen zijn bijvoorbeeld allergisch voor lavendel. Veel succes en don’t worry (too much).

  3. Sella says:

    Heel leuk om te lezen dat je het ook erg leuk vind om zeep te maken. Ik ben er ook helemaal aan ” verslaafd”. Het is zo leuk om. Te experimenteren met geuren en kleuren. Ik pers mijn eigen laurierbesolie. En ik kwam erachter dan net als Aleppo zeep mijn zeep( na maanden drogen) ook blijft drijven. Dat betekent dat ie goed gelukt is.

  4. Alinda says:

    Leuk om op je site te komen, duidelijk verhaal. Ik heb afgelopen week voor het eerst zelf zeep gemaakt. En wil dit vaker gaan doen. Ik ben benieuwd of het ook mogelijk is een kindvriendelijke zeep te maken die niet prikt mocht dit in ogen komen. Moet ik dat iets veranderen/toevoegen aan de ingrediënten?

    1. Jolanda says:

      Hi Alinda, wat leuk dat je net je eerste zeep hebt gemaakt en van plan bent om dit vaker te gaan doen!

      Zelfgemaakte zeep (eigenlijk alle zeep) gaat branden in de ogen. Dat komt door de pH-waarde. Deze ligt bij een blok zeep boven de 7 en is dus basisch. Omdat je ogen niet tegen een basische stof kunnen, beginnen ze de tranen om van een mogelijk schadelijke stof af te komen.

      Bij kindershampoo wordt de pH-waarde kunstmatig verlaagd, waardoor deze overeenkomt met de huid. Dit kun je – volgens mij – alleen bereiken door synthetische ingrediënten te gebruiken. Een natuurlijk alternatief is het haar wassen met klei in plaats van shampoo. Je kunt dan een papje maken van 3 el ghassoulklei en 3 el water. Wel even naspoelen onder de douche, want dit kan nogal een rommeltje worden.

      Los van de shampoo, zijn er wel een aantal ingrediënten fijn om door je zelfgemaakte zeep te doen voor kinderen, waaronder goudsbloemen, kamille (hier zet je thee van) en gemalen haver. Om de zeep milder te maken, kun je een zeeprecept uitkiezen met een hoger percentage olijfolie.

      Daarnaast moet je er rekening mee houden dat het immuumsysteem van kinderen vaak nog wat strakker staat afgesteld (letterlijk om ze te beschermen). Dit kan betekenen dat ze eerder een allergische reactie krijgen, ook bij natuurlijke ingrediënten. Daarom doe ik bijvoorbeeld maar 2% etherische olie in plaats van 3% (per 454 g) in kinderzeep. Babyzeep (of voor kinds tot drie jaar) is meestal parfumvrij.

  5. Harriette says:

    Leuk om te lezen. Ik wil dit zeker ook eens doen. Een vraag: als je na 24uur de zeep uit de mal haalt, moet je dan ook handschoenen aan omdat het mogelijk nog een reactie geeft?

    1. Jolanda says:

      Goede vraag. Dat is wel aan te raden. De zeep kan dan nog steeds je huid irriteren of uitdrogen.
      Soms merk je dit pas als je nadien je handen gaat wassen. De meeste natriumhydroxide is al uitgereageerd, maar een deel zal dat nog de aankomende 4-6 weken doen.

  6. Sanne says:

    Hoi Jolanda. Bedankt voor alle tips! Ik vroeg me nog wel af: kun je eigenlijk testen of alle loog uit je zeep weg is na 6 weken?

    1. Jolanda says:

      Hoi Sanne, graag gedaan hoor!

      Je zou een keer zeep kunnen maken en elke dag het zeepje wegen. Als het zeepje dan een paar dagen achter elkaar hetzelfde gewicht heeft, dan is deze uitgehard en klaar voor gebruik. Op die manier kun je testen of alle loog uit de zeep weg is.

      Maar je mag ervan uitgaan dat als je je aan het recept houdt, dat alle natriumhydroxide na 6 weken is uitgereageerd.

  7. carla says:

    hoihoi ik heb jouw pepermunt zeep gemaakt. staat in de vorm op het balkon in de schaduw. 2 dagen geleden…echter zeep is nog steeds liquid. toen ik mijn termometer in de loog stak zag ik geen resultaat op toen dacht ik ik moet niet die loog meten maar de boters….ik heb de boters gesmolten au bain marie en daarbij de olieen gevoegd op kamer temp en heb dat niet verder opgewarmd…kwam tot 43 graden…loog bijgevoegd dat overigens flink geroerd heb totdat het milky white was…heb ik iets verkeerds gedaan? laat ik ze in de vorm zitten voor 6 weken of lost dat het probleem niet op? fijn dat we feedback kunnen vragen! dank dank dank!

    1. Jolanda says:

      Hoi Carla! Wat geweldig dat je je eigen pepermunt zeep hebt gemaakt! Je geeft aan dat je het loogmengsel flink hebt geroerd totdat het melkachtig wit werd. Dit is goed, want grondig roeren is belangrijk om ervoor te zorgen dat de loog en oliën goed mengen en verzepen. Alleen doe je dit niet met de hand, maar met een staafmixer. Heb je een staafmixer gebruikt om het te mixen? Als je de kleur omschrijft, dan denk ik dat je een emulsie hebt bereikt. Want dan kan het zijn dat de zeepreactie niet goed op gang is gekomen, maar dat je wel een emulsie hebt gekregen (de vetmoleculen beginnen dan te reageren op de natriummoleculen en dat is het begin van de verzepingsreactie). Het zou ook kunnen dat je te kort gemengd hebt. Zeep heeft tijd nodig om te verzepen en uit te harden. Als je zeker weet dat je de juiste hoeveelheden ingrediënten hebt gebruikt en het verzepingsproces correct hebt uitgevoerd, kan het zijn dat je gewoon geduld moet hebben. Laat de zeep in de vorm staan en wacht nog een week om te zien of het begint uit te harden. Mocht je het een keer samen willen doen, dan kun je een workshop bij me volgen. Succes met je zeepavontuur! Veel liefs, Jolanda

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *