Met deze tips voorkom je soda ash

Soda ash, of natriumcarbonaat, is het witte laagje op je zeep. Dit ontstaat als je zeep in de vorm zit en het verzepingsproces nog in volle gang is.

Natriumhydroxide reageert op de koolstofdioxide (CO₂) in de lucht en er ontstaat een bijproduct: natriumcarbonaat. Het kan verder geen kwaad, maar mooi is anders. Hoe kun je soda ash voorkomen?

De beste tip om soda ash te voorkomen is door het verzeperingsproces te versnellen. Zo kan er minder van jouw natriumhydroxide in contact komen met de koolstofdioxide in de lucht.

laatste update: 9-08-2023

Minder water gebruiken in je zeeprecept

Het geheim: minder water gebruiken. Hoe minder water je gebruikt in je zeeprecept, hoe kleiner de kans op soda ash.

Dit doe je door je zeepbeslag minder te verdunnen, dus 28 in plaats van 38% water gebruiken als percentage van de vetten in gewicht. Bij de zeepcalculator van Werfzeep staat dit standaard goed ingesteld. Net als het overvet van 6%.

Bij Amerikaanse loogcalculators zoals die van Soapcalc. moet je dit zelf handmatig invoeren:

Mijn ervaring is dan bij een waterreductie van 28%, soda ash bijna niet meer voorkomt. Tenzij je veel extra ingrediënten toevoegt, bijvoorbeeld gepureerd fruit of groente, waar ook weer water in zit. Maar eigenlijk heb ik nooit een dikke poedersuikerlaag op mijn zeep zitten.

Wil je antwoorden op jouw zeepvragen? Doe dan mee met mijn online cursus zeep maken. In dit programma leer je niet alleen om succesvol zeep te maken, maar kun je me tussendoor ook gewoon vragen stellen.

Zeepmengsel sneller dik

Het enige waar je rekening mee moet houden, is dat je zeepmengsel sneller dik wordt als je minder water toevoegt.

Er zijn een aantal manieren waarop je de trace kunt vertragen bij watterreductie (mocht dat nodig zijn). Doe dit alleen als je ervoor wilt zorgen dat je zeepmengsel langer vloeibaar blijft, bijvoorbeeld als je een bepaald swirl wilt maken of met meerdere kleuren werkt:

Trace-fase van je zeepmengsel vertragen

• Verzeep je loogoplossing en warme oliën op kamertemperatuur
• Verhoog het percentage oliën in je recept langzaam bewegen en waarbij het langer duur voordat je trace bereikt (avocado-olie, olijfolie, etc.)
• Kijk uit voor etherische oliën die de trace-fase kunnen versnellen, waaronder kruidnagel etherische olie.
• Meng minder lang met je staafmixer.

Je kunt je zeep ook op een hogere temperatuur maken, zodat je sneller trace bereikt. Zo versnel je ook het verzepingsproces. Hier geef ik zelf de voorkeur aan. Mijn zeep maak ik meestal rond de 43-47 graden Celcius.

Versnel het verzepingsproces met een gemiddelde trace

Ook de dikte van je zeepbeslag, kan bijdragen aan de vorming van soda ash. Zeepbeslag dat je giet als een dunne trace (meer waterige consistentie), zal meer tijd nodig hebben om door het verzepingsproces te gaan. Een gemiddeld tot dikke trace zal het verzepingsproces juist wat versnellen. Kies wat het beste bij jouw zeeprecept past.

Goed, je zeep zit in de vorm.

De volgende tip is om je zeep door de gelfase te laten gaan. Zorg er dus voor dat je zeep in de vorm goed warm blijft met een dekentje.

Hoge luchtvochtigheid? Grotere kans op soda ash

Daarnaast heeft de luchtvochtigheid ook invloed op de vorming van soda ash. Hier kun je natuurlijk niet direct iets aan doen, maar je kunt er wel rekening mee houden. Bijvoorbeeld als het keihard regent of als het een hele broeierige dan is. Dan weet je dat je soda ash kunt krijgen.

Check voordat je zeep gaat maken, altijd even het weer. Als deze hoger is dan 30%, dan heb je meer kans dat het ontstaat. Zorg dat je bij een hoge luchtvochtigheid wat minder water in je zeeprecept gebruikt.

Check voordat je zeep gaat maken, altijd even het weer.

Zeep & Zus

Het ideale klimaat voor zeep is eigenlijk een hele lage luchtvochtigheid. Een hele droge, warme lucht.

De beste zeep maak je in Nederland dus meestal in de zomer.

Barrière vormen tussen de zeep en de lucht

Tot slot kun je ervoor zorgen dat je zeepmengsel in de eerste 24 uur zo min mogelijk wordt blootgesteld aan de lucht.

Dan kun je bijvoorbeeld een velletje bakpapier overheen leggen of er wat 96% alcohol op sprayen, zodat dit een barrière vormt tussen de zeep en de lucht. Maar ook dat hoeft niet altijd te werken. Toch blijf ik het keer op keer doen. 🙂

Bonus-tip: schoenendoos

Afgelopen maand regende het veel. Ik besloot extra alcohol op de bovenkant van mijn zeepcake te sproeien. En er een schoenendoos overheen te zetten.

Deze kartonnen doos vormde een extra barrière, maar voordeel is wel dat karton het vocht opneemt en dat deze dus grotendeels kan verdampen. Maar wél met een barrière ertussen. En dat heeft geholpen.

Ik gebruik kleine zeepvormen, dus ik kan er gemakkelijk een schoenendoos overheen plaatsen. Mocht je grote zeepvormen gebruiken, dan kun je er ook een andere kartonnen doos overheen plaatsen. Veel succes!

Soda ash verwijderen: twee tips

Soda ash is niet schadelijk en tast de werking van de zeep niet aan, maar je zeepjes kunnen er wel minder fraai uitzien.

Om soda ash te verwijderen kun je de zeep stomen (met een waterkoker bijvoorbeeld) of of met een nat sponsje schoonvegen. Maar zodra je grotere hoeveelheden zeep gaat maken, is dat eigenlijk niet meer te doen. En voorkomen is beter dan genezen, zeker met deze tips.